Manastır ve Kiliselerdeki Eklesiyastik Kültürel Hazinelerin Dijital Kaydedilme ve Belgelenme İhtiyaçları
Avrupa Birliği tarafından desteklenen Erasmus+ projesi Narrate, Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan’daki manastır ve tapınaklarda bulunan eklesiyastik kültürel hazinelerin dijital kaydını ve dökümantasyonunu amaçlamaktadır. Projenin amacı, dünya mirası niteliğindeki eklesiyastik kültürel hazineleri korumak, sunmak ve tanıtmaktır. Ayrıca, kültürel mirası koruma ve paylaşma konusunda yeni teknolojilerin kullanımı ve dijital
okuryazarlık konularında farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır. Yunanistan Aristoteles Üniversitesi’nin koordinatorlüğünde yürütülen ve yine Yunanistan Uluslararası Helen Üniversitesi, Bulgaristan Sofia Üniversitesi St. Kliment Ohridski ve Almanya Cognitive UX GmbH şirketi ile birlikte Kültürel Mirası Koruma Derneği (KMKD) projenin paydaşlarıdır.
Projenin ilk aşamasında, ruhban ve Rum Vakıflarının üyeleri, koruma ve restorasyon uzmanları, mimar ve sanat tarihçileri gibi farklı profillerdeki uzmanlarına yönelik, eklesiyastik kültürel mirasın dökümantasyon ve dijitalleştirme sürecine dair ihtiyaçlar ve öncelikleri belirleyen anketler aracılıüğı ile veriler toplanmış ve raporlanmıştır.
Tüm ortakların analiz ettiği sonuçlar doğrulutusunda bir dijitalizasyon projesi tasarlanmıştır. Bü projede, kiliselerdeki kültürel hazinelerin resimleri, hangi kilisede yer aldıkları, kilise içindeki konumları ve açıklamaları yer alacaktır. Böylece hem araştırmacılar hem de kilise çalışanları için ulaşılabilir ve bilgilendirici bir arşiv oluşturacak, hem de dijital envanter sayesinde doğal afetlerde bü eserler korunmuş olacaktır. Pilot bölge olarak seçilen Kuzgüncuk’taki Ayios Panteleimon Rum Ortodoks Kilisesinde dijital dökümantasyon çalışmaları, yine KMKD tarafından yürütülmektedir.
Proje ile kültürel mirasın korunması ve tanıtılması açısından büyük bir fayda sağlayacak, aynı zamanda toplumun bu değerlere olan farkındalığını ve diyaloğu artıracaktır. Araştırmacılar, sanat tarihçileri ve restorasyon uzmanları, bu platform üzerinden değerli bilgilere kolayca erişebilecek ve çalışmalarını daha etkin bir şekilde yürütebilecektir. Kilise çalışanları ise bu kaynaklardan yararlanarak, kültürel mirasın korunmasına ve doğru şekilde sergilenmesine katkıda bulunabilecektir. Projenin önemli aşamalarından biri olarak “Eklesiyastik Kültürel Mirasın Dokümantasyonu Uluslararası Konferansı” Bulgaristan Sofia Üniversitesi St. Kliment Ohridski ev sahipliğinde, 11-13 Mart 2024 tarihleri arasında dü zenlenmiştir. Konferansta, eklesiyastik kültürel mirasın korunması ve dijitalleştirilmesi konusundaki en son gelişmeler ve yöntemlerle ilgili sunumlar yapılmıştır. Bu yolla, kültürel mirasın korunması ve dijitalleştirilmesinin önemi hakkında farkındalık oluşturulmuş ve bu alandaki en yeni
yöntemlerin paylaşılması sağlanmıştır.
Ayrıca, Kültürel Mirası Koruma Derneği, Türkiye’de kültürel miras bilincinin artması ve korunması misyonüna sahip Heritage İstanbül 2024 Fuarında yer almıştır. KMKD ‘nin tüm projeleri ve yayınlarının yanı sıra Narrate projesinin de temsil edilip tanıtıldığı bu önemli etkinlikte yer almak, projenin görünürlüğünü artırarak geniş bir kitleye ulaşmamızı sağlamıştır.
Başlangıcını 2023 yılı Ocak ayında yapan proje, yıl boyunca düzenlenecek bir dizi webinar ile devam edecek ve 9-10-11 Aralık 2024 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilecek olan workshop günleri ile sona erecektir. Bü çalışmalar kültürel mirasın önemi, belgelenmesi ve dijitalleştirilmesindeki yeni teknolojiler hakkında bilgi paylaşımında bulunacaktır.