Mart 2019-Şubat 2020 tarihleri arasında yürütülen proje kapsamında Süryani Katolik Vakfı’na ait Mardin Meryem Ana Kilisesi’nin kütüphane koleksiyonunda yer alan binden fazla eserin (hem basılı kitap hem de el yazması) bakım ve konservasyonu yapıldı. Koleksiyon, vaftizhane kayıtlarından metropol ve patriklerin rahip günlüklerine, günlük yaşam aktivitelerinden ziyaretçi listelerine ve dua kitaplarına kadar geniş bir yelpazede, büyük bir çoğunluğu Arapça, Süryanice ve Latince olan materyallerden oluşuyor.
Şehrin kanalizasyon ve su şebekesinin yenilenmesine yönelik altyapı çalışmaları sırasında ortaya çıkan su taşkını, Meryem Ana Kilisesi’nin duvarları hasar görmesine ve koleksiyondaki basılı ve el yazması eserlerin ıslanmasına sebep olmuştu. Kilisenin sorumlusu, eserleri kuruması için hemen dışarı çıkararak daha fazla hasarı önledi. Ancak su ve nem, kitaplara ve el yazmalarına çoktan ciddi zararlar vermişti.
Projenin ilk etabında Süryani toplumundan akademisyenler ve entelektüeller acil koruma gerektiren en önemli eserleri seçerek projeye dahil oldu. Eserlerin mevcut durumlarının değerlendirmesi ve bakım stratejisi geliştirdikten sonra restorasyon süreci için ilgili makamlardan resmi izinler alınarak eserlerin depolama üniteleri satın alınarak düzenlendi, veri yönetimi ve katalog sistemleri belirlendi.
Proje, koleksiyonun korunması ve daha yaygın erişimi için üç aşamadan oluşan bir plan uyguladı. İlk etapta, eserlerden toz, kir ve küften arındırıldı. Toplam 1800 kitap temizlendi. Daha sonra ahşap raflara temas eden kitap ve el yazmalarından kaynaklanabilecek herhangi bir zarara karşı bariyer görevi görmesi için, kitaplıklar asitsiz levhalarla kaplandı. Eserlerin adı, dili ve ölçüleri gibi temel bilgileri içeren ve daha önce kayıt altına alınmamış bilgiler için bir dijital katalog sistemi tasarlandı. Ayrıca her kitabın üç ila dört örnek sayfası tarandı ve kataloga dahil edildi. Projenin üçüncü aşaması, bu tür koleksiyonlarla çalışan yerel profesyoneller ve bölgedeki benzer koleksiyonların sorumlularına yönelik bir atölye çalışması yoluyla projenin bulgularının yaygınlaştırılmasını içeriyordu. Proje kapsamında uygulanan temel koruyucu koruma yöntemlerinin ele alındığı 2 günlük atölye çalışmasına 37 kişi katıldı. Atölye, daha iyi depolama ortamı, raflar, kullanım, mekanik temizlik, kataloglama, erişilebilirlik ve yerel koleksiyonlardan sorumlu olan kişilerde farkındalık yaratma gibi konulara odaklandı.
Koleksiyonun erişime açılması için veriler The Heritage Management Organisation (HERITΛGE) tarafından işlendi. 1377 kitap, içeriklerinin metadata açısından tanımlanmasına özel odaklanılarak dijital ortamda arşivlendi. Elde edilen veritabanındaki içerik, araştırma ve çalışma amaçlı görsel inceleme için tasarlandı. Veritabanı, kullanıcının koleksiyonda bulunan yazılı ve basılı mirasla ilgili çevrimiçi birincil kaynakları araştırmasını sağlamayı amaçladı. Kullanıcının, eserin adı, yazarı, tarihi ve boyutlarına göre koleksiyonda arama yapabileceği, eserlerin seçilmiş görsellerinin mevcut olduğu dijital arşiv oluşturuldu.
Proje Destekçisi: Prince Claus Fund
Proje Koordinatörü: Başak Emir
Galeri
